نکاتی درباره‌ی عرقیات گیاهی

مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

 هرچقدر آب به کار رفته در عرقیات بیشتر و میزان اسانس گیاه از حدی کمتر باشد اثر درمانی عرق ضعیف‌تر شده و همچون آب نفع و ضرری به بدن نمی‌رساند.

 چرا روی بطری برخی عرقیات عنوان «دوآتشه» قید شده است؟ مگر آن‌ها چه تفاوتی با عرقیات معمولی دارد؟ آیا عرقیات گیاهی هم فاسد می‌شود؟ چگونه می‌توان یک عرق گیاهی اصل را از تقلبی‌اش تشخیص داد؟ این که می‌گویند احتمال وجود متانول در عرقیات غیربهداشتی زیاد است، صحت دارد؟ پاسخ این سوالات را در ادامه ببینید.

 عرقیات دوآتشه مزیت بیشتری دارد

از تقطیر اسانس ریشه، پوست یا گلبرگ گیاهان طبی در آب، عرقیات گیاهی حاصل می‌شود. حال اگر این عرق را دوباره تقطیر کنند از مقدار آب آن کاسته شده و فرآورده دوآتشه به دست می‌آید که نوع مرغوب‌تری از عرق بوده و مزه و بوی تندتری نسبت به عرقیات معمولی دارد. به این ترتیب اگر فرآورده حاصله مجدد تقطیر شود اسانس به دست می‌آید. اسانس، روغن سبکی است که در بالای آب جمع شده و قابل جمع آوری است. خواص دارویی آن در حجم کم مانند عرق گیاهی است، اما اگر به اندازه عرقیات گیاهی استفاده شود در صورت استعمال موضعی ایجاد تاول کرده و در صورت خورده شدن مخاط دهان را زخم و ملتهب می‌کند. در نتیجه برای بهره بیشتر از خواص درمانی عرقیات گیاهی از انواع دوآتشه آن استفاده کنید. البته در مصرف این فرآورده هم زیاده‌روی نکنید، چرا که اثرات ناگوار سردی و گرمی گیاه دامنتان را می‌گیرد.

 شناسایی عرق تقلبی غیرممکن است
هرچقدر آب به کار رفته در عرقیات بیشتر و میزان اسانس گیاه از حدی کمتر باشد اثر درمانی عرق ضعیف‌تر شده و همچون آب نفع و ضرری به بدن نمی‌رساند و این را فقط در اثر مصرف آن می‌توان متوجه شد و هیچ راه دیگری برای تشخیص اصل از تقلبی آن وجود ندارد.

البته این را هم بدانید نگهداری طولانی مدت و نامناسب عرقیات گیاهی به تبخیر و جدا شدن اسانس محصول منجر شده و اثر درمانی آن از بین خواهد رفت. عرقیات باید به دور از نور و گرما درون بطری شیشه ای رنگی در دمای یخچال نگهداری شود.

 عرقیات گیاهی هم فاسد می‌شود
اما چگونه به فساد عرقیات گیاهی پی ببریم؟ عرقی که استریل، دارای بسته بندی بهداشتی و تاریخ مصرف باشد و رنگ شفاف و زلالی داشته باشد سالم است، اما اگر عرق پس از مدتی کدر شد یا رسوب کرد، بدانید که آلوده به قارچ و کپک شده و مصرف آن مسمومیت‌زا است. این را هم بدانید برخی عرقیات گیاهی روی ظروف پلاستیکی تأثیر گذاشته و از آن‌ها تأثیر می‌پذیرد. بنابراین بطری محصول را شیشه ای کنید و روی آن را با یک ورقه نازک آلومینیومی بپوشانید و پس از هر بار مصرف در بطری را خوب ببندید.

 احتمال وجود متانول در عرقیات غیربهداشتی
گاهی ممکن است در اثر ورود چوبه گیاه و تقطیر آن متانول وارد عرقیات گیاهی شود که البته موضوعی عمومی نیست. متانول الکلی است که از تقطیر تخریبی چوب به دست می‌آید و تفاوت آن با اتانول در آن است که اتانول از تخمیر میوه و غلات به دست می‌آید و مصرف آن موجب خارج شدن فرد از حالت طبیعی و ایجاد مستی و بی اختیاری بر حرکات می‌شود که در درازمدت می‌تواند بر کبد، کلیه و قلب تأثیر بگذارد، اما متانول ماده ای است کشنده که مرگ سریع را رقم می‌زند.

گیاه دارویی پنج‌ انگشت خزنده

مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

 نام‌های دیگر گیاه دارویی پنج‌ انگشت خزنده : بَنطافلُن، ذوخمسه اوراق، ذوخمسه اجنجه و پنتابلون می‌باشد.
1. طبع آن معتدل است در بعضی از کتاب‌ها طبع آن را گرم و خشک گفته‌اند.
2. برای قطع اسهال 12 گرم تمام گیاه را در 300 سی‌سی آب‌جوش 20 دقیقه دم‌کرده روزی 3 فنجان بنوشند.
3. برای یرقان روزی 2 گرم برگ آن را در 100 سی‌سی آب‌جوش دم‌کرده به مدت 14 روز بنوشند.
4. برای خونریزی‌های داخلی 4 گرم در 150 سی‌سی آب‌جوش 20 دقیقه دم‌کرده روزی 3 فنجان بنوشند.
5. برای التیام زخم‌ها برگ آن را کوبیده با نمک و عسل مخلوط نموده به صورت ضماد بگذارند.
6. جهت درمان بواسیر از روش شماره 5 استفاده شود.
7. جهت زخم روده از عصاره ساقه زیرزمینی آن استفاده شود.
8. برای کاهش سمیت کشنده 15 گرم از عصاره بیخ این گیاه استفاده شود.
9. جهت رفع خشونت حلق ساقه زیرزمینی آن را در آب جوشانده موقعی که یک سوم آن تبخیر شد غرغره شود.
10. برای رفع درد سیاتیک و درد مفاصل از دمکرده ساقه‌های زیرزمینی آن میل شود.
11. جهت قطع تب 10 گرم خشک شده این گیاه را با عسل مخلوط کرده میل کنند و یا تازه آن را کوبیده با عسل مخلوط نموده کم‌کم میل کنند.
12. جهت خلط خونی از ساقه‌های زیرزمینی این گیاه دم‌کرده میل شود.
13. برای درمان زخم‌های باز و سوختگی‌ها 20 گرم ریزوم این گیاه را در یک لیتر آب جوشانده سپس کمپرس کنید.
14. جهت درمان شکاف مقعد ضماد این گیاه را بگذارند.
15. ضماد برگ این گیاه به زیبایی پوست کمک می‌کند.
16. دود کردن این گیاه باعث فراری دادن حشرات می‌گردد.
17. جهت درمان ورم پروستات و تکرار ادرار از دمکرده این گیاه بنوشند.
 * توجه: پنج انگشت خزنده را نباید با گیاه پنج انگشت یا فلفل بری اشتباه گرفت.
 

خواص دارویی عناب

مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

میوه عناب دارای خواص طبی متعددی است و در مکاتب طب سنتی کشورهای مختلف جایگاه ویژه‌ای برای کمک به سلامت و درمان بیماری‌ها دارد.
عناب از میوه‌های بسیار مفید است که علاوه بر خواص تغذیه‌ای دارای موارد استفاده زیادی به عنوان یک گیاه دارویی است.
این میوه که می‌توان درختان آن را از ایران تا هند و جنوب چین و حتی جنوب اروپا پیدا کرد، در هر منطقه‌ای دارای اسامی مختلفی است. در هند و پاکستان آن را «ایناب» و در شرق آسیا آن را خرمای قرمز، خرمای چینی یا خرمای هندی می‌نامند.
درخت عناب شبیه درخت سنجد است و در نواحی کوهستانی برخی از مناطق ایران مانند خراسان یافت می‌شود.
مصارف خوراکی
در بریتانیا عناب را به صورت خشک‌ شده و یا به صورت آب‌نبات‌های طعم‌دار همراه با چای عصر میل می‌نمایند.
در کره، چین و تایوان، شربت شیرین میوه عناب را مورد استفاده قرار می‌دهند.
در برخی مناطق از عناب برای تهیه سرکه استفاده می‌شود و در آفریقا از آن کیک درست می‌کنند.
عناب کنسرو شده و چای با طعم عناب نیز در جهان استفاده می‌شود، اما در ایران، پاکستان و هندوستان، عناب را بیشتر به صورت خشک شده استفاده می‌نمایند، ولی جالب است بدانید که در بسیاری از نقاط دنیا میوه تازه آن به صورت سبز استفاده می‌شود که البته طعم بسیار خوبی هم دارد.
در شرق آسیا عناب‌های بسیار بزرگی به اندازه خرما و با رنگ‌های مختلف از جمله مشکی و قرمز به عمل می‌آید.
میوه عناب دارای خواص طبی متعددی است و در مکاتب طب سنتی کشورهای مختلف جایگاه ویژه‌ای برای کمک به سلامت و درمان بیماری‌ها دارد.
عناب آرامش‌بخش و ضد بد خلقی بوده و در طب سنتی چین و کره از آن به عنوان دارویی که سبب کاهش اضطراب می‌شود و تقویت کننده معده و طحال و سیستم گوارشی است استفاده می‌کنند
خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی عناب
عصاره آن موجب مهار اثر رادیکال‌های آزاد (به عنوان عامل افزایش التهاب) می‌گردد. حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی چون ویتامین C، کاروتنوئیدها و فلاوونوئید است. همچنین موجب تقویت سیستم ایمنی می‌شود.

 عناب و قند خون
ترکیبات اتری موجود در آن عامل مهار کننده‌ای در افزایش قند خون است. همچنین مقادیر پارامترهای بیوشیمیایی مانند قند خون، اوره، کراتینین، کلسترول سرم، تری‌گلیسیرید سرم، HDL، LDL، هموگلوبین و هموگلوبین گلیکوزیله را به طور قابل توجهی به سطح نرمال نزدیک می‌کند.  
عناب و سرماخوردگی
در طب سنتی ایران نیز مصرف جوشانده عناب برای درمان سرفه، سرماخوردگی و آنفلوانزا و انواع گلودرد بسیار توصیه شده است. چای عناب در شرق آسیا یک نوشیدنی بسیار گوارا محسوب می‌شود که به جلوگیری از سرماخوردگی نیز کمک می‌کند. اگر دچار سرماخوردگی شده‌اید و از خشکی سینه و سرفه رنج می‌برید، عناب داروی گیاهی مناسب و کارآمدی است. عناب دارای لعاب فراوان، پروتئین، مواد قندی و مقدار زیادی ویتامین C است. عناب به دلیل داشتن لعاب زیاد، نرم کننده سینه و ضد سرفه است.
جوشانده عناب گرفتگی صدا را برطرف می‌کند. به علاوه آسم و تنگی نفس را برطرف می‌کند. برای تهیه جوشانده عناب 50 گرم عناب را در یک لیتر آب ریخته و بجوشانید تا حجم آن دو سوم شود.

   ارزش تغذیه‌ای
این میوه منبع خوبی از ویتامین C و حاوی مقادیر قابل ملاحظه‌ای مواد معدنی است. همچنین دارای پروتئین، کربوهیدرات و مواد معدنی کلسیم، فسفر، آهن، کاروتن، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و فلور می‌باشد. در ضمن حاوی پکتین (به عنوان کلسیم پکتات) به عنوان فیبر محلول موثر در کاهش چربی و قند خون است. محتوای چربی کل میوه عناب بسیار کم است. نسبت اسیدهای چرب اشباع نشده به کل چربی در میوه عناب بالا است، بنابراین متخصصین تغذیه می‌توانند عناب را به عنوان بخشی از رژیم غذایی توصیه نمایند.
 عناب و دستگاه گوارش
عناب در زمان ابتلا به اسهال می‌تواند حرکات مربوط به دستگاه گوارش را کاهش دهد. مخلوط را با نمک و فلفل به عنوان هضم کننده مصرف کنید. میوه خشک رسیده به عنوان ملین می‌باشد. حتی تأثیر آن برای کمک به درمان یبوست با مطالعات بالینی مختلف به اثبات رسیده است و به تمام افرادی که از یبوست رنج می‌برند توصیه می‌شود هر روز صبح یک تکه زنجبیل تازه و چند دانه عناب را در یک لیوان آب جوش قرار داده و پس از چند دقیقه این نوشیدنی را میل کنند. عناب تقویت‌کننده دستگاه گوارش است و مطالعات بالینی، تأثیرات آن برای رفع مشکلات مختلف گوارش را نشان داده است. مصرف عناب به هضم غذا کمک کرده و در جلوگیری از نفخ موثر است.
عناب
 حفاظت از کبد
مصرف عناب به طور معنی‌داری سطوح آنزیم‌های کبدی را کاهش می‌دهد. این آنزیم‌ها نشانگر آسیب بافتی هستند.
یافته‌های بافت شناسی نشان می‌دهند که این میوه اثرات محافظتی در برابر بیماری‌های کبدی دارد. عناب در درمان کبد چرب نیز مفید است.
 خواص دیگر عناب
* در کم فشاری خون و نازایی مفید است.
* عناب آرامش‌بخش و ضد بد خلقی بوده و در طب سنتی چین و کره از آن به عنوان دارویی که سبب کاهش اضطراب می‌شود و تقویت کننده معده و طحال و سیستم گوارشی است استفاده می‌کنند.
* خاصیت ضد میکروبی دارد.
* چای عناب دارای ماده ضد سرطانی ساپونینز است. این چای باعث ترمیم بافت‌های آسیب دیده و تقویت عضلات می‌شود.
* استفاده از مغز میوه در زخم‌ها و بریدگی‌ها سبب سرعت بخشیدن به بهبود آن‌ها می‌شود.
* به دلیل محتوای فلور در استحکام دندان‌ها موثر است.
منبع: ماهنامه دنیای تغذیه

درمان بیماری لثه و دهان با گیاهان دارویی

مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

درمان های گیاهی متعددی برای بیماری لثه وجود دارد که می توان به استفاده از خمیردندان تهیه شده از گیاهانی مانند چریش و دهان شویه های ضدباکتریایی اشاره کرد. با استفاده از این روش های گیاهی توان بدن برای مقابله با باکتری افزایش می یابد و از طرفی استخوان ها و دندان ها مستحکم و تقویت می شود.
دهان شویه تهیه شده با دم کرده ریحان، خاصیت ضدباکتریایی دارد.
* با مصرف سیر، سیستم ایمنی بدن تقویت می شود.
سیر با باکتری های مهاجم از جمله باکتری هایی که در دهان بیماری لثه ایجاد می کند، مقابله می کند.
 * زردچوبه حاوی خاصیت ضدسرطانی و ضدباکتریایی است.
 *عصاره ریشه شیرین بیان که در طب هندی برای درمان بیماری لثه استفاده می شود مفید است. البته افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند باید از مصرف گیاهانی که باعث افزایش فشار خون می شود، بپرهیزند.

چای سبز برای این افراد ممنوع است!

مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

افرادی که داروهای ضدانعقاد مثل وارفارین استفاده می‌کنند و یا افرادی که عادت به مصرف آسپرین دارند باید از مصرف چای سبز خودداری کنند.
یوسف نقیایی مدیرگروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد افزود: چای سبز همانند چای و سایر نوشیدنی‌ها در گروه متفرقه قرار می‌گیرد و مقدار انرژی آن بسیار ناچیز و به مقدار یک کیلوکالری است.
وی ادامه داد: چای سبز بسیاری از ترکیبات چای سیاه از جمله کافئین بالا، تانن‌ها، تئوبورومین، اسیدگالیک و غیره را دارا می‌باشد.
وی افزود: مهم‌ترین ماده موثر در چای سبز کاتچین می‌باشد که یک آنتی اکسیدان بسیار قوی و موثر در پیشگیری از بروز سرطان‌ها و آسیب‌های قلبی عروقی می‌باشد.
وی اضافه کرد: چای سبز همچنین دارای پلی فنولهای فراوان بوده که علاوه بر خواص آنتی اکسیدان، خاصیت آنتی باکتریال و ضد عفونت هم دارد.
این کار‌شناس تغذیه گفت: چای سبز حاوی فلوئور بالا می‌باشد که نقش مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دندان ایفا می‌کند.
نقیایی تصریح کرد: چای سبز حاوی موادی است که منجر به فعال شدن آنزیم لیپاز شده و این امر به کاهش تری گلیسرید کمک می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: این نوشیدنی همچنین حاوی موادی است که منجر به کاهش مرگ سلولی ارگان‌های مهم مانند قلب می‌شود و سایر خواص آن شامل کاهش کلسترول خون، کاهش فشار خون، قند خون و پیشگیری از افزایش قندخون و افزایش ایمنی بدن می‌باشد.
مدیرگروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد در مورد منع مصرف چای سبز در افراد مختلف گفت: افرادی که داروهای ضدانعقاد مثل وارفارین استفاده می‌کنند و یا افرادی که عادت به مصرف آسپرین دارند باید از مصرف این نوشیدنی خودداری کنند. همچنین مصرف آن در دوره بارداری و شیردهی طبق نظر و توصیه پزشک و با احتیاط مصرف شود.

منبع : webda.ir